Zihinsel gelişim geriliği nedir, kısaca tanıyalım:
Mental retardasyon; gelişim dönemlerinde ortaya çıkan, çevreye uyum ve davranışlardaki bozulma ile birlikte olan, genel zihinsel fonksiyonların ortalamanın anlamlı derecede altında olması şeklinde tanımlanabilir. Mental retardasyon zihinsel yeteneklerin yetersiz gelişimidir.
Zihinsel yetenekler bir toplumda en yüksekten en düşüğe kadar bir devamlılık gösterdiğinden mental gerilikli grubu, normal gruptan kesin sınırlarla ayırt etmek güçtür. Yine de belirli alanlar kapsayan testlerle, sayısal ölçülerle ayrım yapılmaya çalışılmaktadır. Bu sayede kişilerin kapasiteleri oranında eğitilmesini, kendisine, ailesine ve topluma yük olmadan verimli bir yaşam sürdürebilmesini sağlamak mümkündür. (Okan ve ark ,2005)
Grossman, zihin yetersizliğini, gelişim dönemi içinde genel zihin işlevlerinde önemli derecede normal altı, bunun yanında uyum davranışlarında yetersizlik gösterme durumu olarak tanımlamaktadır.
Mental retardasyon düşünülen bir çocukta ayırıcı tanıda şunlar düşünülmelidir. (DSM-5)
- Gelişimin normal varyasyonu
- Motor ve konuşma fonksiyonlarını etkileyen serebral felç
- İşitme problemleri
- Görmede bozulma
- Dejeneratif sinir sistemi hastalıkları
- Kaba yüz görünümü
- Depresyon
- Psikiyatrik hastalıklar
- Spesifik öğrenme güçlüğü
- Mental retardasyonda dil ve kognitif beceriler benzer şekilde geri kalırken kaba motor beceriler daha az etkilenmiştir. Serebral palsili vakalarda ise motor beceriler kognitif becerilere oranla çok daha fazla etkilenirler.
Toplumumuzda zihin yetersizliği tanısı almış çocuklarımızın herhangi bir ilerleme gösteremeyeceği yönünde son derece yanlış bir kalıp yargı mevcuttur. Şirinler Özel Eğitim Rehabilitasyon Kurumu personelleri olarak bu çocuklarımızı çeşitli desteklere ve ihtiyaçlara sahip bireyler olarak görürüz.
Mental retarde çocuklarda özellikle kognitif ve adaptif becerilerde olmak üzere gelişim geridir. Mental retardasyonun nedenleri değişken olup; neonatal travma, enfeksiyon hastalıkları, kromozomal anormallikler, metabolik hastalıklar ve çevresel toksinler sıralanabilir. Ancak yine de vakaların pek çoğunda olayı açıklayacak bir neden tespit edilemez. Vakaların çoğunluğunu hafif mental retardasyonlu vakalar oluşturur. Bunlar ileriki yaşamlarında ileri düzeyde eğitim gerektiren işler dışında çalışabilir, ekonomik ve sosyal bağımsızlıklarını elde edebilirler. (Okan ve ark. ,2005)
Zihinsel gelişim değerlendirilirken güçlü ve zayıf yönleri birlikte değerlendirilir. Sınırlılıkları belirlemekteki amacımız gereksinim duyulan yardımların profilini çıkarmaktır. Osmaniye Şirinler Özel Eğitim Rehabilitasyon Merkezi olarak çocuklarımız hakkında konuşacağımız zaman söze güçlü yanlarından bahsederek başlarız. Bununla değişimi ve ilerlemeyi hızlandırmak aile işbirliğini ve motivasyonunu artırmayı amaçlarız.
